Universitetə getmədən də həyatda uğur qazanmış və diplomu olanlara rəğmən daha xoşbəxt yaşayan bir çox insan mövcuddur. Əgər universitetə qəbul olmaqda məqsəd uğurlu və xoşbəxt həyata sahib ola bilməkdirsə bunun üçün universitet şərt deyil. Əksinə ailələrin basqıları ilə istəmədiyi  universitetdə istəmədiyi fakültəni oxuyan bir çox tələbə var. Gələcəkdə sahib olacaqları peşəni belə özü seçməyən tələbələr sevmədikləri bir işdə çalışmağa başlayacaqlar. Valideynlər belə olsa, heç kim digərinin həyatı ilə bağlı verəcəyi qərarlara qarışa bilməz. Təəssüf ki valideynlər uşaqlarının bir şəxsiyyət olduğunu unudub, özlərinə aid bir əşyaymış kimi görürlər. Düşüncələri, duyğuları, qərarları ola biləcəyinə fikir vermədən onlar üçün öncədən hazırladıqları planı yerinə yetirməsini gözləyirlər. Hətta universiteti oxumaq üçün yalnızca balının çatdığı amma nə olduğunu belə bilmədiyi fakültələrdə oxuyan tələbələr də var. Hətta bir çox insana niyə universitetə qəbul oldun və ya qəbul olmaq istəyirsən kimi suallar verildikdə heç bir cavablarının olmaması qəribədir. Hər hansı bir səbəb yoxdursa bir hərəkəti etmək necə mümkündür? Buradan o nəticəyə gəlmək olar ki universitetə qəbul olmaq həqiqətən də toplumun insanlara sorğulamadan qəbul etdirdiyi fikirlərdən sadəcə biridir. Belə insanların universitetə qəbul olmasında heç bir səbəbin olmaması kimi universiteti bitirdiyi zaman da sevmədiyi bir işdə işləmək üçün  heç bir səbəbi olmayacaq. Həyatın idarəsini əlindən buraxacaq və yaşadığının tək göstəricisi nəfəs alıb verməsi və ürəyinin hələ də döyünməsi olacaq. Yəni tamamilə fiziki olaraq yaşayacaq amma ruhən çoxdan tükənmiş olacaq. 

Diplom biliyin bir göstəricisi ola bilməz. Fərqli sahələrdə bacarıqlı olub, ailələrinə görə tamam başqa sahədə təhsil alan tələbələr olduqca, diplom biliyin bir göstəricisi olmayacaq. İnsanlar müxtəlif olduqları qədər maraqları da müxtəlifdir. Öz maraqlarına uyğun olan sahələrdə bir insanın uğurlu olub olmadığını demək daha ədalətlidir. Əks halda bu bir balığı uçabilmədiyinə görə onun bacarıqsız olduğunu düşünməklə tamamilə eynidir. İnsanlar nə qədər ki biliyi özlərinə faydalı olduğu üçün deyil, diplom kimi kağız parçasını qazanmaq üçün öyrənəcək onda heç nə dəyişməyəcək. Yalnız həkim, mühəndis və ya hakim olmağını istəyərək valideynlər uşaqlarının potensiyalının qarşısını alırlar. Sənətə, musiqiyə, ədəbiyyata marağı olanlar heç istəmədiyi halda caməyyətin “yaxşı iş” olaraq qəbul etdiyi sahələrə yönəlməyi məcbur edirlər. Sözsüz ki həmin insanlar həyatlarının sonuna qədər çalışdığı işi sevməyəcəklər. Və bir zamanlar mövcud olan potensiyalını gerçəkləşdirə bilmədiyi üçün içdən içə daim peşmanlıq hissi duyacaqlar. Dünyanın ən böyük  acılarından biri insanın sahib olduğu potensiyalını gerçəkləşdirə bilməməsidir. Bəlkə bunda kifayət qədər də toplumun günahı var. Sənətlə məşğul olan insanlara toplumda yetərincə dəyər verilir mi? Bəs gələcəkdə bu sahəyə marağı olan insanlar fərqli sahələrə yönəlmədən həyatlarını buradan gələn gəlirlə idarə edə biləcəklər mi? Təəssüf ki bu sualların cavabı hələ də dəyişməz qalır. Özləri də eyni taleyi paylaşmağına baxmayaraq belə işləri “ vaxt itkisi” olaraq görən insanların sayı heç də az deyil. Cəmiyyəti incəsənət və mədəniyyət olmadan təsəvvür etmək mümkün deyil. Əks halda ətrafda barbarlığın və vandalizmin nümunələri gettikcə artacaq. Hər nə qədər də günümüz insanı modern və müasir olaraq xarakterizə olunsa da bu hər insanın daxilində var olan qaranlıq tərəfi örtmək üçün kifayət deyil. Cəmiyyəti yaradan belə insanlar öz daxilindəki xaos və zorakılığı sevən tərəflərini basdırmağa çalışdıqca bu hislər daha da qüvvətlənir. Sənət sayəsində insanın özündən gələn bu duyğular tamamilə bitməsə də nisbətən zəifləyir.  

Bunu da bildirmək istəyirəm ki ancaq tanınmış sənətkarlar və əsərləri rəğbət görərkən bu işdə həqiqətən də bacarıqlı olub yalnız adı duyulmayan minlərcə insan var. Nə qədər ki insan öz həyatını başqalarına görə yaşayacaq, muzey və ya sərgiləri yalnızca ən məşhur əsərin önündə şəkil çəktirmək üçün istifadə edəcək potensialı olub onu üzə çıxara bilməyən insanların sayı gettikcə çoxalacaq.